Εδώ και λίγο καιρό μαζεύω από το νετ στοιχεία που αφορούν την οικονομική κριση του ΄80 στη ΝΖ, ώστε να ανακαλύψω τους λόγους που η οικονομία της έχει αυτή τη μορφή σήμερα…Αυτό θα είναι ένα από τα 2 συνολικά ποστ που πρόκειται να ανέβουν συνεχόμενα στο μπλογκ, με την πιθανότητα να συμπληρωθούν από ένα ακόμα ποστ, αργότερα (δεν έχω αποφασίσει ακόμα).
Θα ήταν υπερβολικό να ξεκινήσω την αναφορά από πολύ νωρίς πχ από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, αλλά αξίζει να δώσω ένα παράδειγμα της οργάνωσης του ΝΖηλανδικού κράτους τότε: Το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας περιελάμβανε επιδόματα ανεργίας και ασθένειας, βοήθημα για μονογονεϊκές οικογένειες, και μια κοινή σύνταξη (βασισμένη στις πραγματικές οικονομικές ανάγκες της εποχής) …Η συντηρητική κυβέρνηση που εκλέχτηκε εκείνη τη χρονιά (και κυβέρνησε συνολικά για 3 θητείες) εισήγαγε επίσης την συνταξιοδότηση σε όλους τους πολίτες άνω των 65 ετών (άσχετα από την οικονομική τους κατάσταση, την ακίνητη περιουσία τους ή το αν εργάζονταν πιο πριν, ή όχι)…Αυτό το μέτρο κόστιζε ετησίως 2.5 δις $ ετησίως, στο ΝΖηλανδικό κράτος, αλλά ο βαθμός ικανοποίησης των πολιτών ήταν αρκετός ώστε να εξασφαλίσει στην συντηρητική κυβέρνηση άλλες 2 τριετίες εξουσίας…
Όμως η ευημερία της ΝΖ επρόκειτο να απειληθεί τόσο από εξωγενείς παράγοντες όσο και από εσωτερικές τριβές: η πετρελαϊκή κρίση του 1973 (Οκτώβριος ’73 -Μάρτιος ’74), η άνοδος του πληθωρισμού και η αυξανόμενη ανεργία, καθώς και το υπέρογκο εθνικό χρέος λόγω του συνεχούς δανεισμού, έφεραν την χώρα στο απροχώρητο…
Στις συστάσεις για υποτίμηση του νομίσματος ώστε να τονωθεί η εισροή ξένων κεφαλαίων και επενδύσεων στη ΝΖ, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας εισήγαγε τον όρο “Think Big”, ο οποίος αναφερόταν σε ένα μακροοικονομικό σχέδιο που επρόκειτο να αποτελέσει την ύστατη ελπίδα ανάκαμψης της οικονομίας: καθώς δεν μπορούσε να ελέγξει τα εργατικά σωματεία ώστε να κρατήσει σε σταθερά επίπεδα τις ολοένα αυξανόμενεςς αποδοχές, προτίμησε να παγώσει τους μισθούς και τις συντάξεις, ενώ ταυτόχρονα περιέκοψε τους φόρους , γεγονός που κόστισε στο κράτος 1 δις $...Εξακολουθούσε να ελέγχει τον πληθωρισμό, δανείστηκε τεράστια ποσά προκειμένου να τονώσει την βιομηχανία μετάλλου, και εν μέσω της πετρελαϊκής κρίσης του ’79, να χτίσει ένα διυλιστήριο ώστε να κάνει τη ΝΖ ενεργειακά ανεξάρτητη…
Η πολιτική αυτή δεν απέδωσε…Ο πληθωρισμός εξακολουθούσε να είναι πολύ υψηλός και οι τόκοι των δανείων που λάβαινε το κράτος εξακοντίστηκαν, ενώ και οι επενδύσεις στη βαριά βιομηχανία καθυστερούσαν και εν τέλει εγκαταλείφθηκαν…Το σύστημα πρόνοιας κόστιζε ήδη πολλά και η αγροτική/κτηνοτροφική παραγωγή, χρειαζόταν περαιτέρω στήριξη, οπότε η κυβέρνηση συνέχισε να δανείζεται με υπέρογκους τόκους…
Στην όλη οικονομική/πολιτική κατάσταση ήρθαν να συμπληρωθούν 2 γεγονότα: Η επίσκεψη της Εθνικής ομάδας ράγκμπυ της Νοτίου Αφρικής (Springboks) το 1981 για μία σειρά παιχνιδιών με τους All Blacks στις μεγαλύτερες πόλεις της ΝΖ, και η «συμμετοχή» της χώρας στον πόλεμο των Φώκλαντς, το 1982…
Το 1981 η Νότια Αφρική είχε ακόμα το καθεστώς Άπαρτχαϊντ…Σε προηγούμενες επισκέψεις των All Blacks στη Νότια Αφρική, είχαν εξαιρεθεί οι Μαορί παίχτες ράγκμπυ (ενώ αυτοί αποτελούσαν την ραχοκοκαλιά της ομάδας)…Αρχικά ασκήθηκαν πιέσεις από κοινωνικές οργανώσεις προς την κυβερνησή και τον πρωθυπουργό προσωπικά, να ματαιώσει την επίσκεψη των Νοτιοαφρικανών, αφού είχε προηγηθεί η υπογραφή η συνθήκη Gleneagles ανάμεσα στις χώρες της κοινοπολιτείας ενάντια στον ρατσισμό (1977) καθώς 25 Αφρικανικές χώρες, είχαν μποϋκοτάρει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ την προηγούμενη χρονιά (1976) ως αποτέλεσμα της επίσκεψης των All Blacks, στη Νότια Αφρική. Η άρνηση του Muldoon να αναμειχθεί, προκάλεσε την λαϊκή μήνι και σημειώθηκαν τεράστιας έκτασης επεισόδια σε διάφορες πόλεις της χώρας, ματαιώθηκαν 2 παιχνίδια, με αποτέλεσμα η κοινωνία της ΝΖ να πολωθεί και να στιγματιστεί για πάντα, ενώ και το ίδιο το ράγκμπυ δεν βγήκε άλωβητο: Μόλις το 1987, οπότε και η ΝΖ κέρδισε το πρώτο της παγκόσμιο τίτλο, το άθλημα αναβίωσε, και φέτος οι All Blacks έχουν σοβαρές πιθανότητες να ξανακερδίσουν…
Το 1982, χρονιά του πολέμου των Φώκλαντ, η ΝΖ φυσικά υποστήριξε την Αγγλία, διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις της με την Αργεντινή, ενώ η φρεγάτα Canterbury στάλθηκε στον Ινδικό ωκεανό ώστε να αντικαταστήσει την Βρετανική φρεγάτα Amazon που έκανε περιπολίες στην περιοχή…
Τα εσωτερικά προβλήματα και οι ατυχείς πολιτικές και οικονομικές επιλογές δεν απέτρεψαν το εκλογικό σώμα από το να επανεκλέξει την συντηρητική κυβέρνηση στις εκλογές του 1981 (με 1 μόλις έδρα διαφορά), ενώ από την καταστροφική πορεία της χώρας προς την πτώχευση, μόνον η εμπορική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στη ΝΖ και την Αυστραλία που υπογράφηκε το 1982 (και τέθηκε σε ισχύ το 1990) μπορεί να εξαιρεθεί, ως οικονομικό κατόρθωμα…
Τον Ιούνιο του 1984 μετά από μια δραματική συνεδρίαση με θέμα την ανακήρυξη της ΝΖ σε αποπυρηνικοποιημένη χώρα, μία από τις νεώτερες βουλευτές της κυβέρνησης απείλησε ότι θα προσχωρούσε στην αντιπολίτευση σε περίπτωση που δεν ψηφιζόταν το νομοσχέδιο που είχε έρθει σε συζήτηση στη βουλή… Το ίδιο βράδυ ο (εμφανώς μεθυσμένος) πρωθυπουργός εξήγγειλε την διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών, τις οποίες και έχασε…Καθώς μέχρι τότε αρνιόταν να συμφωνήσει στην υποτίμηση του νομίσματος, η προκήρυξη εκλογών προκάλεσε τη διολίσθηση του ΝΖηλανδικού δολαρίου, ενώ στις 14 Ιουλίου(ένα μήνα μετά), οπότε και εκλέχτηκε κατά συντριπτική πλειοψηφία Εργατική κυβέρνηση, η εκλογή της συνοδεύτηκε με υποτίμηση, όπως είχε συστήσει και η Αποθεματική Τράπεζα της ΝΖ…
(στο επόμενο, η «Θεραπεία του Σοκ»)
Όλες οι φωτό είναι δικές μου και φυσικά αφορούν το σεισμόπληκτο Christchurch...
Για την έρευνα του συγκεκριμένου ποστ (ανάμεσα σε άλλες), χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω πηγές (λινκ)
